Τι είναι η αναπηρία; Υπάρχει θεραπευτική παρέμβαση; Ποια είναι η ταξινόμηση της αναπηρίας; Αποκατάσταση με σκοπό τη λειτουργικότητα του ατόμου;


Στις 3 Δεκεμβρίου το 1992 ανακηρύχθηκε η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία (International Day of Persons with Disabilities). Η μέρα είναι αφιερωμένη στην μη δυνατότητα του σώματος ή του μυαλού να πραγματοποιήσει καθημερινές δραστηριότητες με σκοπό την κοινωνική συμμετοχή και την αλληλεπίδραση με τον κόσμο, όπως ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) .

Είναι μια καλή ευκαιρία κατανόησης των θεμάτων αναπηρίας και ευαισθητοποίησης τόσο  στα δικαιώματα όσο και στις δυνατότητες των ατόμων με αναπηρία. Επίσης, είναι υποχρέωση όλων μας η διασφάλισης της ισότιμης πρόσβασης κυρίως όλων των μαθητών με αναπηρία στην εκπαίδευση αλλά ευρύτερα και στην κοινωνία.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ H ΑΝΑΠΗΡΙΑ;
|Υπάρχουν ποικίλες μορφές αναπηρίας από την νοητική, αισθητηριακή, αναπτυξιακή, ψυχολογική μέχρι την κινητική. Μια από τις κύριες αιτίες παιδικής αναπηρίας, με 50 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως να ζουν με αυτήν, είναι η Εγκεφαλική Παράλυση (ΕΠ). H EΠ χαρακτηρίζεται από μόνιμες βλάβες στον μυϊκό τόνο, τη στάση και την κίνηση οδηγώντας σε νοητική αναπηρία ακόμη και σε μη λειτουργικές δεξιότητες, οι οποίες συχνά συνοδεύονται από διαταραχές στην αίσθηση, την αντίληψη, τη γνωστική λειτουργία, την επικοινωνία και τη συμπεριφορά.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ;
Αυτές οι βλάβες μπορούν να τροποποιηθούν με την ενεργοποίηση αισθητηριακών και κινητικών περιοχών του εγκεφάλου από την εισροή περιβαλλοντικής διέγερσης (εξωτερικά ερεθίσματα) κατά τη διάρκεια της διαδικασίας μάθησης και μνήμης. Αυτό επιτυγχάνεται με στρατηγικές φυσικοθεραπείας που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αποκατάστασης και επηρεάζουν με θετικό τρόπο την νευροπλαστικότητα ( καλές αλλαγές ) του εγκεφάλου.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ;
Η σοβαρότητα της ΕΠ και η εξέλιξη της με το χρόνο ή τη θεραπεία μπορούν να εκτιμηθούν χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα. Ο πιο ευρέως διαδεδομένος δείκτης είναι το Σύστημα Ταξινόμησης Αδρής Κινητικής Λειτουργίας για παιδιά με εγκεφαλική παράλυση (GMFCS). Είναι μια ταξινόμηση με βάση την ηλικία που αξιολογεί τη μεικτή μυϊκή δραστηριότητα παιδιών ηλικίας έως 12 ετών σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της κίνησης, της στάσης του σώματος και της ισορροπίας εκχωρώντας σε  ένα επίπεδο σοβαρότητας των περιορισμών σε καθεμία από αυτές τις περιοχές. Για παράδειγμα, το επίπεδο I υποδηλώνει ελάχιστους περιορισμούς (π.χ. ελεύθερο περπάτημα), ενώ το επίπεδο V υποδηλώνει κρίσιμους περιορισμούς (π.χ. ανάγκη αναπηρικού αμαξιδίου).  Τα παιδιά με ΕΠ που παρουσιάζουν ανεπαρκή έλεγχο του κορμού κατηγοριοποιούνται στο Σύστημα ταξινόμησης μεικτών κινητικών λειτουργιών (GMFCS) ως επιπέδου III–V, και αναφέρονται ως μέτρια έως σοβαρή αναπηρία

Επιπρόσθετα, ακόμα ένα τυποποιημένο σύστημα αναφοράς, το οποίο βασίζεται στην Διεθνή Ταξινόμηση της Λειτουργίας, της Αναπηρίας και της Υγείας (ICF) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) είναι η ταξινόμηση της λειτουργικότητας και της κατάστασης ενός ατόμου που αντιμετωπίζει περιορισμούς όχι, μόνο στις δραστηριότητες αλλά και στη κοινωνική συμμετοχή, λαμβάνοντας υπόψη προσωπικούς παράγοντες  και εξωγενείς, όπως το περιβάλλον.

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ;
Η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση χρησιμοποιείται ως ένα ενδιαφέρον εργαλείο για τη νευρολογική και γνωστική αποκατάσταση σε άτομα με ΕΠ και άλλων συναφών διαταραχών. Σύμφωνα με μελέτες, η τήρηση των προγραμμάτων αποκατάστασης καθορίζει τα κινητικά και λειτουργικά αποτελέσματα για τα άτομα αυτά. Επομένως, υπάρχει ανάγκη για καινοτόμες, οικονομικά αποδοτικές προσεγγίσεις για να παρακινούν τα άτομα ώστε με μακροπρόθεσμα προγράμματα αποκατάστασης να βελτιώσουν τα νευροαναπτυξιακά τους ελλείματα με κύριο στόχο την λειτουργικότητα των ατόμων.


Από Μαρία-Γεωργία Σαντορινιού

BSc, MSc, NDT Φυσικοθεραπεύτρια, Αρθρογράφος 

ΚΔΗΦ ΕΦΑΛΤΗΡΙΟ


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ahn, S. N. (2023). A Scoping Review of the Serious Game-Based Rehabilitation of People with Cerebral Palsy. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(21). https://doi.org/10.3390/IJERPH20217006 Cieza, A., Hilfiker, R., Boonen, A., Chatterji, S., Kostanjsek, N., Üstün, B. T., & Stucki, G. (2009). Items from patient-oriented instruments can be integrated into interval scales to operationalize categories of the International Classification of Functioning, Disability and Health. Journal of Clinical Epidemiology, 62(9). https://doi.org/10.1016/J.JCLINEPI.2008.04.011                                                        Disability. (n.d.). Retrieved December 2, 2023, from https://www.who.int/health-topics/disability#tab=tab_1


Habenicht, R., Fehrmann, E., Blohm, P., Ebenbichler, G., Fischer-Grote, L., Kollmitzer, J., Mair, P., & Kienbacher, T. (2023). Machine Learning Based Linking of Patient Reported Outcome Measures to WHO International Classification of Functioning, Disability, and Health Activity/Participation Categories. Journal of Clinical Medicine, 12(17), 5609. https://doi.org/10.3390/JCM12175609 International day of persons with disabilities 2023. (n.d.). Retrieved December 2, 2023, from https://www.who.int/campaigns/international-day-of-persons-with-disabilities/2023 Johnstone B., Stonnington H.H., Γνωστική αποκατάσταση νευροψυχολογικών διαταραχών, Επιμέλεια ελληνικής έκδοσης: Λ. Μεσσήνης, Α. Καστελλάκης, Εκδόσεις Φιλομάθεια, 2006                                      Li, P., Legault, J., & Litcofsky, K. A. (2014). Neuroplasticity as a function of second language learning: Anatomical changes in the human brain. In Cortex (Vol. 58, pp. 301–324). Masson SpA. https://doi.org/10.1016/j.cortex.2014.05.001                                                         Mahalakshmi, B., Maurya, N., Lee, S. Da, & Kumar, V. B. (2020). Possible neuroprotective mechanisms of physical exercise in neurodegeneration. International Journal of Molecular Sciences, 21(16), 1–17. https://doi.org/10.3390/ijms21165895 


Prodinger, B., Stucki, G., Coenen, M., & Tennant, A. (2019). The measurement of functioning using the International Classification of Functioning, Disability and Health: comparing qualifier ratings with existing health status instruments. Disability and Rehabilitation, 41(5), 541–548. https://doi.org/10.1080/09638288.2017.1381186

Scroll